Rzymskokatolicka Parafia Ducha Świętego i NMP Matki Kościoła

Trudno sobie dzisiaj wyobrazić Wielki Post bez nabożeństwa Gorzkich żali. Obok Drogi krzyżowej, wrosły one na stałe w czas Wielkiego Postu. Gorzkie żale odprawia się zazwyczaj według schematu tradycyjnego: śpiewa się je w niedziele Wielkiego Postu przy wystawionym Najświętszym Sakramencie. Wykonuje się przeważnie tylko jedną część, a kolejne – w następujące po sobie niedziele. Nabożeństwo rozpoczyna się od wystawienie Najświętszego Sakramentu, pobudki, intencja, hymn, lament, Rozmowa duszy z Matką Bolesną i śpiew Któryś za nas cierpiał rany. Następnie wygłaszane jest kazanie pasyjne, po którym śpiewa się suplikację Święty Boże, Święty mocny. Następnie pieśń na błogosławieństwo, albo Suplikacje, błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem. W naszej parafii podczas nabożeństwa Gorzkich Żali diakon Piotr wygłasza kazania pasyjne nawiązując do listu św. Pawła do Galatów, które to kazania będzie można posłuchać poniżej wewnątrz fotoreportażu, a z każdą niedzielą Wielkiego Postu będą pojawiać się kolejne kazania do których odsłuchania serdecznie zapraszamy.

Muzyka Gorzkich żali, jeżeli nie trzyma się śpiewnikowej wersji, niemal w każdej świątyni rozbrzmiewa swoistym kolorytem, właściwym kulturze danego regionu. Różnorodność melodyki jest cechą muzyki ludowej, ale świadczy także o muzycznej wartości pierwowzoru. Powstanie Gorzkich żali w obecnej formie wiąże się ściśle z historią Bractwa Św. Rocha przy kościele św. Krzyża w Warszawie. Poza działalnością charytatywną członkowie tego bractwa brali udział między innymi w procesjach pokutniczych kapników, procesjach różańcowych, w odprawianiu pasji. Już w 1698 roku Wizytator Polskiej Prowincji Księży Misjonarzy zatwierdził nabożeństwo postne – pasję, będącą przeróbką wydanej w 1687 r. pasji łacińskiej, pt. Fasciculus myrrhae. Stworzenie nowego nabożeństwa podjął się ówczesny promotor Bractwa św. Rocha – ks. Wawrzyniec Stanisław Benik CM. Był on nie tylko autorem, ale także redaktorem i wydawcą Gorzkich żali. Dnia 2 stycznia 1707 r. zaproponowano ułożenie i wydanie nowego sposobu odprawiania nabożeństwa pasyjnego, natomiast już w lutym podano gotowy tekst do druku. W pierwszą niedzielę Wielkiego Postu 1707 r. tj. 13 marca, pod przewodnictwem oficjała warszawskiego, ks. Stefana Wierzbowskiego, w asyście wizytatora Michała Tarło CM, po raz pierwszy odśpiewano Gorzkie żale. W niedługim czasie uzyskały one także zatwierdzenie przez Stolicę Apostolską. Dość szybko Gorzkie żale stały się nabożeństwem bardzo popularnym i chętnie celebrowanym. Misjonarze zaprowadzili je w swoich placówkach, a ponieważ w XVIII w. prowadzili 22 seminaria w Polsce na 31 ogólnej liczby, zaszczepili w wielu młodych kapłanach umiłowanie do tego nabożeństwa. W ten sposób Gorzkie żale rozszerzyły się po całym kraju.

Opracowano na podstawie książki – Gorzkie żale – Jubileusz 300-lecia Nabożeństwa (1707-2007).

zdjęcia: Adam Graczyk