Rzymskokatolicka Parafia Ducha Świętego i NMP Matki Kościoła

Pielgrzymka krajoznawcza, chyba Wojtek Kwiecień, nasz przewodnik wymyślił kiedyś tę nazwę . Tym razem kolejarze z KSKP Kędzierzyn-Koźle jadą pomodlić się w drewnianych kościołach naszego województwa. Sporo czasu poświęcimy również cystersom z Jemielnicy i Muzeum Blechchammer 1944 w Blachowni. O tym, że dziś ( 02.10) święto Aniołów Stróżów przypomina w modlitwie i w trakcie kazania ks. Piotr Adamów, który „prowadził” tę pielgrzymkę

KLUCZ . Kościół par. pw. św. Elżbiety Węgierskiej.

Na terenie parafii św. Elżbiety Węgierskiej znajdują się aż trzy drewniane kościoły – parafialny w Kluczu oraz filialne w Zimnej Wódce i Olszowej. Wszystkie zostały wybudowane lub całkowicie przebudowane ok. 1748 r., posiadają jednolity wygląd i elementy konstrukcji, wyróżniające je spośród licznej grupy drewnianych kościołów w woj. opolskim. Miejscowość Klucz słynie także z tradycyjnych kwiatowych dekoracji wykonywanych przez mieszkańców w święto Bożego Ciała, mających postać dywanów o złożonej kompozycji, zdobiących trasę procesji. Istnienie miejscowości po raz pierwszy poświadczone zostało w 1234 r. (wieś „Cluce”). W 1319 r. w dokumentach wzmiankuje się proboszcza w Kluczu, a w rejestrze świętopietrza z 1447 r. wymieniona jest parafia w archiprezbiteriacie ujazdowskim, posiadająca wówczas drewnianą świątynię o nieznanych rozmiarach i wyglądzie. Data powstania obecnego kościoła nie została jednoznacznie ustalona. Dzisiejszy kształt kościoła został mu nadany w 1748 r., kiedy został on przebudowany lub, być może, wybudowany od nowa. W kościele prawdopodobnie najstarsza w Polsce kopia obrazu MB Częstochowskiej i obraz "śląskiego Rembrandta "Willmanna "Ukrzyżowanie Chrystusa". Spotkanie z proboszczem parafii, modlitwa różańcowa i jedziemy do…

ZIMNA WÓDKA Kościół fil. pw. św. Marii Magdaleny

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w 1260 r., istnienie parafii poświadczone jest źródłowo od 1 poł. XIV w. Poprzedni drewniany kościół powstał przypuszczalnie w XV w., w latach 1524 - 1701 użytkowany był przez protestantów. Obecny kształt kościoła pochodzi z 1748 r., został on wówczas na nowo wybudowany lub poddany gruntownej przebudowie. Współcześnie oszalowany i nieznacznie przebudowany. Kościół należy do parafii pw. św. Elżbiety Węgierskiej w Kluczu.

O tym, że na miejscu dzisiejszego kościoła musiała kiedyś stać starsza świątynia, świadczy wykopana w czasie prac remontowych chrzcielnica z XIV w. Kościół usytuowany jest na wzniesieniu pośrodku wsi, otoczonym ulicami tworzącymi niewielkie nawsie. Na północ od niego znajdują się grota lurdzka, kapliczka z rzeźbą św. Jana Nepomucena oraz kamienny krzyż. Wokół biegnie wybrukowana alejka, całość otoczona jest współczesnym ogrodzeniem. Z dawnego cmentarza zachowały się dwa krzyże nagrobne. Kościół jest orientowany, drewniany, wzniesiony w konstrukcji zrębowej oraz słupowej (wieża), na wysokiej podmurówce. Posiada krótkie, zamknięte trójbocznie prezbiterium oraz nawę na rzucie zbliżonym do kwadratu, z ukośnymi wschodnimi ścianami. Od zachodu do nawy przylega przybudówka wieżowa o wysokości równej nawie, do której od północy prowadzą zabudowane schody (dawniej po przeciwnej stronie wieży). Przy północnej ścianie prezbiterium znajduje się zakrystia z lożą kolatorską na piętrze a obok niej, częściowo już przy ścianie nawy, niska przybudówka ze schodkami na ambonę. Bryła kościoła jest zwarta i jednolita, kryta dachem dwukalenicowym, o płynnie połączonych ze sobą połaciach; nad niską wieżą dach namiotowy, nad zakrystią przedłużona połać dachu prezbiterium.

Wieś słynie ze źródeł wody. Tu ponoć nawet wędrujący św. Wojciech stanął na popas - mówi ksiądz proboszcz Józef Żyłka. W XIII wieku była tu Zimna Vodca, wiek później - Caldeborn (zimne źródła), następnie Kaltwasser i wreszcie od 1945 roku - Zimna Wódka. W czasie II wojny Niemcy zabrali dzwony kościelne. Nie zdążyli ich przetopić i po wojnie zostały odnalezione. Ale odzyskać się ich nie udało. Z parafialnej zbiórki złomu i makulatury pozyskano środki dzięki , którym dzwony biją. Każdy ze spiżowych dzwonów w Zimnej Wódce ma swojego patrona: najcięższy, 580 kg – św. Marię Magdalenę, patronkę kościoła w Zimnej Wódce. Nieco lżejszy, 350-kilogramowy - Matkę Bożą. Zakupiony przez ks. Żyłkę 260-kilogramowy imiennika księdza, św. Józefa, a najlżejszy, który waży 190 kg – świętych Floriana i Izydora, patronów strażaków i rolników.

OLSZOWA Kościół fil. pw. Matki Bożej Śnieżnej

Miejscowość została założona w XIII w. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1302 r., gdy Olszową wymieniono wśród wsi mających obowiązek przekazywać dziesięcinę na rzecz klasztoru cysterskiego w Jemielnicy. Wieś od początku należała do parafii w Kluczu, wymienianej w dokumentach od 1319 r. Drewniany kościół opisywany jest w protokołach z XVII - wiecznych wizytacji, do ok. 1688 r. poświęcony był św. Jadwidze. Dzisiejszy kształt został mu nadany w 1748 r., kiedy został przebudowany lub, być może, wybudowany od nowa. Kościół był remontowany w latach 1988 i 2007. W całości oszalowany w 2 poł. XX w. Przed kościołem stoi kamienny krzyż z umieszczoną we wnęce figurą NMP. Kościół jest drewniany, o charakterze barokowym. Wzniesiony został w konstrukcji zrębowej oraz słupowej (wieża), na podmurówce z kamienia i cegły. Plan budynku składa się z szerszej nawy na planie zbliżonym do kwadratu, połączonej ukośnymi ścianami z krótkim, zamkniętym trójbocznie prezbiterium. Od zachodu do nawy przylega kwadratowa wieża, od północy do prezbiterium - zakrystia z lożą kolatorską na piętrze, dostępną zabudowanymi schodami biegnącymi przy ścianie nawy. W bryle kościoła dominuje nowsza wieloboczna wieżyczka na sygnaturkę, umieszczona nad wschodnią krawędzią nawy i kryta ostrosłupowym daszkiem.       

Z powodu remontów tylko z zewnątrz widzimy: Kościół cmentarny pw. św. Barbary STRZELCE OPOLSKIEi SZCZEPANEK kościół filialny pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny i św. Jadwigi. Jedziemy do …

JEMIELNICA Kościół par. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Kościół parafialny pierwotnie był kościołem klasztornym. Jego budowę, pod koniec XIII wieku rozpoczęli cystersi, a zakończyli w drugiej połowie XIV w. Wsparcie finansowe uzyskali od księcia opolskiego Bolka I i jego syna Alberta Strzeleckiego, który był największym dobrodziejem klasztoru w początkowych latach jego istnienia. Kościół od chwili powstania miał za patronów Najświętszą Marię Pannę i św. Jakuba Starszego. Pierwotnie wezwanie Najświętszej Marii Panny zastąpiono Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny. Dokładnie nie wiadomo, czy zmiana ta nastąpiła, bo być może kościół od początku był pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Wiemy na pewno, że po wielkim pożarze kościoła w 1733r. świątynia była pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Świadczy o tym obraz w ołtarzu głównym, na którym malarz Georg Neunhertz przedstawił moment wniebowzięcia Matki Boskiej. Patronat Najświętszej Marii Panny był typowy dla Zakonu Cysterskiego, natomiast patronat św. Jakuba był znakiem łączności kościoła klasztornego z kościołem parafialnym Wszystkich Świętych, który był w posiadaniu patronatu św. Jakuba zanim do Jemielnicy przybyli cystersi. Zakonnicy, zanim wybudowali swój kościół, korzystali z kościoła parafialnego pw. św. Jakuba. Po wybudowaniu swojej świątyni przenieśli patronat św. Jakuba na kościół klasztorny. Kościół parafialny został w ten sposób bez swojego patrona i dlatego w 1477r. nadano mu nowe wezwanie: Wszystkich Świętych.

Do naszych czasów z budynku klasztornego zachowały się trzy skrzydła o prostej architekturze. Skrzydło zachodnie i południowe są piętrowe. W latach 1833 - 1834, już po kasacie klasztoru, wyburzono skrzydło wschodnie, pozostał tylko krużganek z zakrystią i średniowiecznymi murami kamiennymi. Budynek zmodernizowano w 1860 roku i na początku XX w. Na zachód od budynku klasztornego znajdują się zabudowania gospodarcze wzniesione za czasów opata E.Staniczki na przełomie XVIII/XIX w. W ich skład wchodzą: dom mieszkalny połączony ze spichlerzem oraz dawny młyn. Między młynem a budynkiem klasztornym biegnie mur z kamienną bramą zwieńczony szczytem, w którym znajduje się rokokowy kartusz z herbem klasztoru. W ogrodzie klasztornym znajduje się kapliczka z XVIII w. w formie kwadratowej latarni. Kościół i klasztor otoczone są murem z bramkami z pocz. XVIII wieku. KOŚCIÓŁ POCYSTERSKI - Obecnie parafia rzymskokatolicka p.w. NMP i św. Jakuba. Posiada bogate, regencyjne i rokokowe wnętrze. Ołtarz główny usytuowany w absydzie prezbiterium został wykonany w 1734 r. w warsztacie Michaela Kosslera w Niemodlinie. Jest to konstrukcja dwukondygnacyjna na podwyższonym cokole. W zwieńczeniu figury Archanioła Michała i aniołów. W polu głównym obraz Wniebowzięcia Matki Boskiej pędzla Georga Wilhelma Neuhertza. Wewnątrz zachwyca dwanaście ołtarzy bocznych, których dwa pierwsze umieszczone są przy prezbiterium, z ok. 1740 roku. W formie rozbudowanych ram z dekoracją regencyjną oraz złoconymi rzeźbami świętych. Wyposażenie uzupełniają: stalle ustawione po obu stronach prezbiterium, drewniane, polichromowane; ambona wykonana w 1769r. dekorowana motywami akantu i wieńców kwiatowych; organy rokokowe z 1777r. przez Jana Gotfryda Wilhelma Schefflera w Brzegu, złożone z dwóch prospektów (mniejszy wbudowany w parapet chóru i większy przy ścianie zachodniej zwieńczony glorią i ozdobiony obrazem Św. Cecylii.) Ściany naw i prezbiterium zdobią liczne obrazy m.in.: sześć obraz ilustrujących życie Marii z 1767-1768r., czternaście stacji Męki Pańskiej XVIII w. ponadto Wizja św. Bernarda (poł Xviii.), Wszyscy Święci (pocz. XIX); Św Jan Nepomucen (XVIII/XIX w.) Św. Jadwiga śląska z 1767 (?), Św. Szczepan, Św. Anna z Matką Boską (oba z ok.poł. XVIII) Wnętrze zdobią również rzeźby: rzeźba Chrystusa Echo Homo dłuta Jana Melchiora Oesterreicha z ok.1740r.; rzeźba przedstawiająca św. Wojciecha z XVIII w. W przedsionku grupa Ukrzyżowania z XVII/XVIII w. Sklepienie Kaplicy Św. Józefa zdobi polichromia barokowa wykonana w 1756r. przez Wolfa przedstawiająca św. Józefa Orędownika w otoczeniu aniołów, ponad którym Bóg Ojciec Duch Święty w obłokach. W strefie dolnej malowidła przedstawiciele wszystkich stanów i narodowości m.in.: cystersi na tle klasztoru w Jemielnicy i kongregacja św. Józefa na tle krajobrazu i iluzjonistycznej architektury. Ołtarz główny kaplicy, z parą kolumn i figurami św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, wykonano ok. 1740 roku. Znajduje się w nim obraz Świętej Rodziny z 2 poł. XVII w. malowany przez Michała Willmanna.Kościół cmentarny p.w. Wszystkich ŚwiętychDo 1810 r. był to kościół parafialny. W prezbiterium zachowały się fragmenty polichromii gotyckiej z 3 ćw. XV w. Ołtarz główny pochodzi z 1738 r. i jest fundacji opata Ludwika Herde, architektoniczny z dwiema kolumnami i glorią wieńczącą oraz figurami św. Jana Ewangelisty i św. Jana Chrzciciela. W ołtarzu znajduje się obraz Wszystkich Świętych z 1749r. Dwa ołtarze boczne pochodzą z 1668r ustawione są na predellach z rozbudowanymi zwieńczeniami. W prezbiterium ustawione są również stalle z ok. XVII w., a przy ścianie tęczowej bogato dekorowana ambona z 2 poł XVII w. z obrazem Chrystusa Błogosławionego z XVII w. Przy zachodniej ścianie nawy duży drewniany chór muzyczny z XVII wieku. Uzupełnieniem wnętrza są m.in.: ławka lokatorska i dwie ławy z 1667r. (kruchata), trzy szafki ścienne z XVII i XVIII w. (prezbiterium), w nawie konfesjonał późnorenesansowy z XVII w. i dwa rzędy ław intarsjowanych z 1742 roku. Kamienna rokokowa figura św. Jana Nepomucena - ufundowana w 1765 r. przez opata E.Misurę. Ustawiona jest na wysokim cokole, dekorowana kartuszem z herbem klasztoru.

Bierzemy udział w mszy św. odprawionej przez Ks. Piotra. Po modlitwie udajemy się do Kościoła pogrzebowego pw. Wszystkich Świętych
Do 1810 r. był to kościół parafialny. W prezbiterium zachowały się fragmenty polichromii gotyckiej z 3 ćw. XV w. Ołtarz główny pochodzi z 1738 r. i jest fundacji opata Ludwika Herde, architektoniczny z dwiema kolumnami i glorią wieńczącą oraz figurami św. Jana Ewangelisty i św. Jana Chrzciciela. W ołtarzu znajduje się obraz Wszystkich Świętych z 1749r. Dwa ołtarze boczne pochodzą z 1668r ustawione są na predellach z rozbudowanymi zwieńczeniami. W prezbiterium ustawione są również stalle z ok. XVII w., a przy ścianie tęczowej bogato dekorowana ambona z 2 poł XVII w. z obrazem Chrystusa Błogosławionego z XVII w. Przy zachodniej ścianie nawy duży drewniany chór muzyczny z XVII wieku. Uzupełnieniem wnętrza są m.in.: ławka lokatorska i dwie ławy z 1667r. (kruchata), trzy szafki ścienne z XVII i XVIII w. (prezbiterium), w nawie konfesjonał późnorenesansowy z XVII w. i dwa rzędy ław intarsjowanych z 1742 roku.

Wracamy do OLSZOWEJ. Pora na obiad i zwiedzanie parku miniatur. Powrót do Kędzierzyna Koźla. Zatrzymujemy się w Blachowni przy ul. Wyzwolenia 7, gdzie mieści się Muzeum Śląskiej Bitwy o Paliwo.To odrestaurowany i przystosowany do użytkupublicznego schron przeciwlotniczy typu Salzgitter. Monumentalna budowla ze zbrojonego betonu, wzniesiona dzięki niewolniczej pracy więźniów pobliskich obozów, mająca za zadanie chronić pracowników zakładów OHW Blechhammer przed bombardowaniami 15. Armii Powietrznej USAAF. W jednym obiekcie łączą się wszystkie aspekty historii, znanej jako Śląska Bitwa o Paliwo.

( tekst w oparciu o INTERNET)

zdjęcia: Andrzej Hynek